1. Kilka faktów na początek
Zalecenia WHO:
– dzieci do 2 r.ż. nie powinny spędzać czasu przed ekranami (telefon, tv, tablet)
– Powyżej 2 r.ż. czas ten nie powinien wynosić więcej niż godzinę, oczywiście im mniej tym lepiej.
A jak jest?
90% dzieci poniżej 2 lat korzysta mediów elektronicznych
Dzieci 0-2 oglądają średnio 1-2 godz.tv dziennie
1/3 dzieci w wieku 3 lat ma telewizor w pokoju
39% rodziców małych dzieci przyznaje, że tv jest włączony w ich domach przez 6 godz.
dziennie!
5 MINUT OGLĄDANIA TELEWIZJI PRZEZ DZIECKO PRZED 2 R.Ż DAJE PODOBNE WRAŻENIA JAK
DLA NAS SEANS W KINIE. ZNACIE TO UCZUCIE GDY PO GODZINIE WYCHODZICIE Z KINA?
2. Dlaczego to takie ważne?
PIERWSZE TRZY LATA DZIECKA SĄ BARDZO ISTOTNE DLA JEGO DALSZEGO ROZWOJU!
Co się może stać?:
– Mowa: Lewa półkula odpowiada za tworzenie i rozpoznawanie języka, a prawa półkula zaś za dźwięki i obrazy.
Zbytnia stymulacja prawej półkuli (smartfony, tablety, tv, grające zabawki, ciągle włączone
radio, tv ‘w tle’ – obrazy i dźwięki ), blokuje rozwój lewej półkuli, co wpływa na zaburzenia mowy, opóźnienia w jej rozwoju.
Dzieci uczą się mowy poprzez kontakt z żywym człowiekiem. Dziecko słyszy i widzi jak powstają
dźwięki. Widzi mimikę, gesty, jest kontakt wzrokowy – obraz telewizyjny nie jest w stanie tego
zastąpić. „Na żywo” jest akcja i reakcja. Dziecko ma poczucie, że jego produkcje (dźwięki, słowa – w zależności od etapu rozwoju) mają znaczenie, bo ktoś na nie reaguje.
– Problemy ze snem: problemy zasypianiem, długością i jakością snu.
– Doświadczenia sensoryczne: ograniczamy dziecku dostęp do różnego rodzaju bodźców, a dziecko uczy się poprzez
doświadczanie świata. Gdy dziecko dotknie, poczuje, usłyszy w jego mózgu powstaną nowe
połączenia…
– nadmierna stymulacja wzrokowa, słuchowa
– Ekran to hipnoza – dziecko/mózg się wyłącza, dziecko słyszy słowa ale je ignoruje
– Nerwowość, wrażliwość na bodźce, trudności z koncentracją
– Ruch – słabszy rozwój ruchowy, a także małej motoryki i w efekcie mowy, otyłość
– Bajki przy jedzeniu – dziecko nie skupia się na jedzeniu i nie wie że jadło! Zaburza się w ten
sposób rozpoznawanie uczucia sytości i głodu.
-Interakcje z ludźmi – utrudniamy rozwój społeczny, dzieci wycofują się z kontaktów z innymi,
mogą być bardziej agresywne (np przy próbie wyłączenia urządzenia, lub z powodu
oglądanych treści)
-Późniejsze trudności szkolne – np. z czytaniem
– W skrajnych przypadkach dzieci mogą prezentować objawy takie jak w autyzmie, czy ADHD.
Dziecko nie nauczy się z tv niczego więcej niż w normalnym życiu.
3. Teksty, które pewnie wszyscy znamy
„a moje oglądało i gada”
Niektóre dzieci nie mają problemów z nabywaniem języka mimo nadmiernego oglądania
telewizji. Ale nigdy nie wiemy czy nasze dziecko należy do tej grupy, czy do innej dla której
ekrany mają fatalne skutki…
I czy następstwa nie ujawnią się w innej dziedzinie życia (problemy szkolne, kontakty z ludźmi)
lub w późniejszym czasie.
„kiedyś oglądaliśmy tv”
Oglądaliśmy ale nie było takiej dostępności bajek i siłą rzeczy nie spędzało się aż tyle czasu
przed tv. Teraz jest wiele kanałów gdzie bajki są przez cały dzień, a internet pozwala na
włączenie konkretnej bajki w każdej chwili. Bajki kiedyś były również spokojniejsze. Nie było tak szybkiej akcji, dziecko miało czas pomyśleć nad tym co widzi.
„uczy się angielskich słówek”
To jest tylko powtarzanie, dziecko potrafi wypowiedzieć słowo/nazwać coś ale nie potrafi go użyć. To nie komunikacja.
„ma tylko 1,5 roku, a potrafi włączyć sobie bajkę na telefonie”
4. Na koniec…
Jesteśmy tylko ludźmi, a obecnie elektronika to nasza codzienność. Nie wyrzucimy jej
z naszego życia. Są też sytuacje, których nie przeskoczymy. Choroba, zmęczenie…
Co możemy zrobić?
– ograniczać
– wyłączyć tv i telewizję „w tle”
– kontrolować treści – dostosować bajkę do wieku
– oglądać wspólnie i wyjaśniać, co się dzieje na ekranie
– ograniczać używanie telefonów w obecności dzieci (my jesteśmy dla nich wzorem)
Opracowały:
mgr Anna Siarkiewicz – logopeda, pedagog specjalny i mgr Agata Tudek -logopeda i pedagog