Dziś oprócz kilku bardzo konkretnych informacji o rozwoju mowy, dodatkowo kilka “tajnych” wskazówek jak stymulować, a raczej czego nie robić 🙂
Charakterystyka mowy dzieci 4 – letnich:
• Dziecko rozumie i wykonuje nasze polecenia
• Zna i rozpoznaje kolory
• Odpowiada na pytania
• Dziecko mówi o teraźniejszości, ale i o przyszłości i przeszłości
• Jego wypowiedzi zawierają jeszcze wiele form agramatycznych
• Interesuje się językiem, pyta o znaczenie i prawidłową formę
• Dużo pyta, pytania są spowodowane ogromną ciekawości dziecka – są bardzo dokładne (powinniśmy odpowiadać na nie wyczerpująco i precyzyjnie, stymulujemy wówczas mowę i rozwijamy intelekt dziecka)
• Dziecko chętnie się porozumiewa
• Nie zna jeszcze wszystkich słów, tworzy więc własne neologizmy (poprzez analogię)
Np. „Dziadek to duży czytacz” – Bo czyta dużo książek
„Pan naprawiacz” – mechanik
„czerwonka” – czerwona kredka
Neologizmy są dla nas bardzo śmieszne, ale staramy się ich nie utrwalać. W miarę możliwości podajemy prawidłową formę.
ZOBACZ KOLEKCJĘ FILMÓW LOGOPEDYCZNYCH DLA DZIECI
“Ćwiczenia buzi i języka dla smyka”
• Wymowa dziecka jest dokładniejsza, narządy aparatu artykulacyjnego są sprawniejsze, język się pionizuje (unosi do górnego dziąsła, do podniebienia)
głoski (s, z , c, dz, l, k, g) powinny brzmieć już prawidłowo
głoska ( r ) może być zastępowana prze ( l ), chociaż u niektórych może się już pojawić
głoski ( sz, ż, cz, dż) mogą być zastępowane przez (s, z, c, dz) – ale może się również pojawiać ich prawidłowe brzmienie
Charakterystyka mowy dzieci 5- letnich:
• Dziecko opowiada o różnych zdarzeniach, relacjonuje film, który widziało, potrafi przewidzieć pewne rzeczy
• W wypowiedzi uwzględnia relacje przyczynowo-skutkowe, kolejność zdarzeń
• Potrafi wyjaśnić znaczenie słów, a także opisywać przedmioty
• Wiele dzieci w tym wieku mówi już płynnie
• Pojawia się głoska (r) – czasami mamy do czynienia ze zjawiskiem hiperpoprawności, dziecko wstawia głoskę (r) również tam, gdzie powinno być (l) np. rarka – lalka, lustro- rustro ( to zjawisko powinno ustąpić samoistnie, ale obserwujemy)
• Głoski (sz, ż, cz, dż) zaczynają brzmieć prawidłowo, tu też może wystąpić hiperpoprawność np. szok – sok, szercze – serce
Charakterystyka mowy dzieci 6-letnich:
• Dziecko wymawia wszystkie głoski prawidłowo!
• Rozwój języka trwa cały czas – nawet my cały czas wzbogacamy swoje słownictwo i
wypowiedzi
(Charakterystyka mowy na podstawie książki „WSPOMAGANIE ROZWOJU MOWY DZIECKA W WIEKU
PRZEDSZKOLNYM” Danuta Emilluta – Rozya, Wyd. CMPPP, Warszawa, 2006 r.)
WAŻNE:
Nie zmuszamy dziecka do wymawiania głosek np. r, sz, ż, cz, dż! Może to przynieść wymierne
skutki. Narządy aparatu artykulacyjnego nie są widocznie gotowe do artykulacji danej
głoski. Dziecko chcąc je wymówić (i nas zadowolić), może nauczyć się zdeformowanej
wymowy, np. r francuskie, r policzkowe, r boczne, czy nieprawidłowy układ języka w czasie
artykulacji głosek (sz, ż, cz, dż). Może zwyczajnie czuć także irytację z powodu
niepowodzenia.
Bardziej obrazowo: człowiek nie zrobi szpagatu bez wcześniejszych ćwiczeń rozciągających
ciało, a próba bez przygotowania może się źle skończyć
Jeśli dziecko ma czas na artykulację danej głoski, to dajemy ten czas. Gdy natomiast głoska
się nie pojawia na określonym etapie, wówczas udajemy się do logopedy.
Czy można robić coś „logopedycznego” w domu?
- ćwiczyć buzię
- rozmawiać
-bawić się
-ograniczyć elektronikę do minimum
CO POWINNO NAS ZANIEPOKOIĆ?
• Dziecko mało mówi
• Dziecko mówi, ale jest nierozumiane przez obce osoby
• Dziecko nie wypowiada głosek, które w danym wieku powinny się już pojawić
• Dziecko deformuje głoski ( wsuwanie języka między zęby w czasie artykulacji, r
francuskie itd. – pojawiają się dźwięki, których nie ma w naszym systemie językowym)
• Dziecko mówi, ale się nie komunikuje
• Dziecko nie nawiązuje kontaktu wzrokowego
• Dziecko nie rozumie poleceń
• Dziecko słabiej słyszy
• Dziecko ma cały czas otwarta buzię, oddycha buzią, wargi nie są domknięte
• Asymetria języka, warg
• Wady zgryzu
Według naszych obserwacji, te dzieci które chodzą do przedszkoli (4-6-latki) często mają opiekę logopedyczną w placówce, do której uczęszczają, lub prywatnie. Dla efektywnej terapii logopedycznej wykonywanie zaleceń w domu, jest bardzo ważne.
Jakie my, logopedki mamy poczucie?
Wydaje nam się, że rodzic NIE DOCENIA SWOJEJ ROLI, dlatego nasze zalecenia często idą na ostatni plan.
Często w zaleceniach piszemy – powtarzamy 5 – 10 min dziennie. (niby krótko, ale mimo
wszystko, często nie widzimy tej systematyczności w pracy domowej.) Czy to wynika z
poczucia, że 10 min dziennie nic nie zmieni? Nie wiemy
APEL DO RODZICÓW – Drodzy Rodzice, Wasza rola jest nie do opisania. Chcemy was o tym
szczególnie upewnić. To z Waszą ogromną pomocą terapia może przynieść zamierzone efekty.
Jak ćwiczyć w domu, żeby dziecko chciało, i żeby nam się chciało?
1) Po pierwsze zapominamy o tym , że to są ćwiczenia, robimy z tego zabawę.
2) Wplatamy zabawy w codzienne aktywności – przecież wiadomo, że zajęcia
logopedyczne to nie jedyny punkt programu Waszego dnia.
3) Największą motywacją dziecka do powtarzania jest – zabawa którą lubi, plus rodzic.
POŁĄCZENIE IDEALNE!!!
POMYSŁY NA ZABAWY „przy okazji, w międzyczasie” – są to pomysły dla dzieci, które są już w
terapii, macie zalecenia do domu, szukacie inspiracji jak wspomóc w domu?
1) GRY PLANSZOWE – są niesamowite. Możecie wykorzystać każda planszówkę jaką
macie w domu, taką jakie wasze dziecko lubi. Po rzucie kostką wymyślacie zadania.
Ćwiczenia buzi, powtarzanie wyrazów, zdań, wszystko to co zalecił logopeda.
2) MEMO – zorganizujcie sobie podwójne obrazki z materiałem, które ćwiczy wasze
dziecko. Wystarczy po prostu skserować. Podkleić, kartką żeby obrazki nie
prześwitywały, i gotowe. Dzieci uwielbiają Memo.
3) Zabawa CIEPŁO – ZIMNO – wg standardowych zasad – jeśli wasze dziecko właśnie
ćwiczy buzię, rysujecie na karteczkach samoprzylepnych schematyczny rysunek
ćwiczenia. Chowacie. Dziecko poszukuje obrazka słuchając waszych wskazówek. Po
znalezieniu ćwiczycie. Ważne. Robicie to razem i zamieniacie się rolami.
4) KLOCKI I SAMOCHODY – znowu przygotowujecie sobie obrazki, jak najbardziej
mogą być schematyczne np. narysowane na karteczkach samoprzylepnych, nie
potrafisz rysować, po prostu napisz, dzieci uwielbiają literki, chętnie będą pytać co
tu jest napisane, a potem razem powtórzycie.
Zabawa polega na zbudowaniu np. 2 domów, domu i garażu; domu i sklepu… W
każdym z nich ktoś mieszka, (wymyślacie imiona z daną głoską np. jeśli już dziecko
utrwala jakieś głoski)
I przewozicie obrazki/wyrazy z punktu A do punktu B
5) PUZZLE – jakiekolwiek. Często są to np. zwierzęta, postaci z bajek. Każde zwierzę
może zrobić zadanie, a my razem z nim. Jeśli są to ćwiczenia buzi wymyślacie
zadanie dla słonia,(wg zaleceń od logopedy), jeśli macie już wyrazy , bawicie się, że
mówicie słoniowym głosem dane wyrazy.
6) KSIĄŻECZKI – tam wyszukacie mnóstwo „bajkowych pomagaczy”
Postacie z wierszyka mogą robić z wami głupie miny.
Mnóstwo wyrazów w książeczkach to właśnie wyrazy z głoską, którą ćwiczycie.
Wyszukajcie te wyrazy. Zadajcie tak pytanie, żeby dziecko miało okazję do
wypowiedzenia danego wyrazu.
ZASADY
• Bawicie się razem z dzieckiem
• Zamieniacie się rolami
• Przy powtarzaniu wyrazów możecie się pomylić, powiedzieć źle, dziecko chętnie was
poprawi. Prowokujecie dodatkowe ćwiczenie słuchowe.
Miłej zabawy!
Opracowały:
mgr Anna Siarkiewicz – logopeda, pedagog specjalny i mgr Agata Tudek -logopeda i pedagog
Centrum nauki i zabawy
www.balonik-centrum.pl Tel. (+48) 574 152 146 -
ZOBACZ KOLEKCJĘ FILMÓW LOGOPEDYCZNYCH DLA DZIECI
“Ćwiczenia buzi i języka dla smyka”
